WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

zondag 28 oktober 2012

Kijken niet lenen


















Vrijdag las ik de column van Arjen Fortuin in NRC-Boeken. Inmiddels zag ik op twitter al een paar keer verwijzingen van bibliothecarissen naar die column. Er stond niet bij wat men ervan vond. Jammer, want daar ben ik wel benieuwd naar.

Ik, als lezer en bibliotheekgebruiker, dacht in goed Rotterdams: zijn ze nou helemáál van de pot gepleurd?! Ik had wel eens foto's gezien van de bibliotheek waar Fortuin over schrijft, de nog niet zo lang geleden geopende 'Boekenberg' in Spijkenisse. En dan dacht ik: wat staan die boeken daar hoog, hoe zouden ze daar bij kunnen? Ik nam aan dat er een soort galerijtjes waren die je op de foto niet zag. Maar dat was een beetje naïef van me en gebaseerd op de verouderde gedachte dat in een bibliotheek boeken staan die je kunt lenen. Niks hoor, een deel van de boeken in de Boekenberg dient slechts ter decoratie. Het zijn afgeschreven boeken die je niet meer kunt lenen en waar je dus ook niet bij hoeft te kunnen. (Wie maakt ze schoon trouwens, want iedereen weet hoeveel stof boeken kunnen verzamelen. En wat kost dat dan, zo'n hoogwerker met iemand erop die stof afneemt? Hoeveel nieuwe boeken kun je daar voor kopen? Maar dit tussen haakjes.)

Fortuin noemt een paar titels die daar in de hoogte staan en dat zijn nou niet direct boeken waarvan je denkt: die leest niemand meer. Maar je kunt ernaar fluiten of ze uit een andere bibliotheek laten komen, als ze daar tenminste nog wél in de collectie zitten.

Gisteren was ik bij Bibliotheek Rotterdam. Een boek van Auster was voor me uit Den Haag gekomen. Dat kost me  €1,50. Niet onoverkomelijk, maar als het te vaak gebeurt toch vervelend. Het ging met het uitlenen ook nog mis, ik moest terug en ik was een beetje geïrriteerd en zei daarom iets als: Ja, dat kost me elke keer 1,50 omdat jullie alles weggooien. Waarop de bibliotheekmedewerker zei: We kunnen nu eenmaal niet alles bewaren. En ik: Dan moet u maar eens boven gaan kijken naar al die lege kasten, daar kan nog heel wat bij. En voegde daar vergoeilijkend aan toe: Maar daar kunt u niks aan doen natuurlijk.

En later had ik spijt dat ik zo onaardig was geweest, maar ik dacht ook: als iedereen z'n mond houdt zullen ze nooit horen wat de mensen ervan vinden, en toen had ik weer een beetje minder spijt. De kunst is natuurlijk om het vríendelijk te zeggen. In de Boekenberg kun je nu dus gaan meemaken dat je een onbereikbaar boek ziet dat je wel zou willen lenen en dat ze het dan voor je moeten aanvragen in Den Haag of Den Helder.

Ik moet ineens aan 'De Schaduw' denken, die detective uit de serie van Havank. Die had een bril die uitsluitend diende 'ter verhoging van de deftigheid en het decorum'. (Of was het zijn medewerker Polycarpus Frochot die zo'n bril had? Doet er ook niet toe.) En ik moet ook denken aan het liedje 'Daar mag je alleen maar naar kijken, maar aankomen niet.'

Fortuin schrijft dit:
Overal in bibliotheken verdwijnen boeken waarvan je niet wist dat je ze zocht ten faveure van de boeken die iedereen al vindt (...).

En zo is het. En dat is erg. Of laat ik zeggen: ík vind dat erg. Maar ik ben vast niet de enige.

De Boekenberg is trouwens, door een jury waarin Arjen Fortuin ook zat, verkozen tot de op een na beste bibliotheek van Nederland. De OBA is nummer een geworden. Ik vraag me af wat de criteria zijn geweest.

Foto: Flickr, gemaakt door: whester

8 opmerkingen:

  1. Helemaal met je eens, maar ja, ik voel er niks voor om als een don Q. tegen de windmolens te vechten. De strijd is al gestreden, we zitten met bibliotheken die niet bedoeld zijn voor de lezers die een bibliotheek nodig hebben, met medische centra die geen zieken meer verzorgen, met gigascholen waar kinderen in verdijnen etc. etc. Met u, over u, zonder u zijn de schalen vergroot. Ik leg het moede hoofd in de schoot. Soms. Vandaag.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ha AvA,
      Je hebt gelijk vrees ik. Die instituten zijn er niet voor de gebruikers, maar voor het management. Althans, zo lijkt het vaak. Toch leer je nog wel iets op school, word je in het ziekenhuis verzorgd en kun je met wat moeite het boek dat je wilt hebben te pakken krijgen op de bibliotheek. Dus volhouden en blijven proberen is het devies. Iets anders zit er niet op. Of, waar het boeken betreft, lenen van (en aan) andere mensen in plaats van bij de bibliotheek.
      Groet, schrvrdzs

      Verwijderen
  2. Ik denk te weten wat die criteria zijn. Ze zullen wel woorden bevatten als : 'publieksvriendelijk', 'fris', 'aantrekkelijk ogend' en 'sociaal ontmoetingspunt' En vergis je niet: er zijn meer gebruikers dan je denkt die dat ook het belangrijkste vinden. Of hebben leren dat te vinden. En de bibliotheekmedewerker van ver voor de oorlog (want zo voelt het) vraagt dan maar knarsetandend een boek van Francois Mauriac aan voor een lezer - n.b. buiten de eigen provincie en derhalve duur-. Leve de 2e hands boekwinkel, zou ik zeggen, want volhouden en blijven proberen?

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ha Piet,
    Nee, ik vergis me niet hoor, ik besef wel degelijk dat veel leners/bezoekers 'aantrekkelijk ogend' en wat je nog meer opnoemt belangrijk vinden. En ik vind het ook niet erg dat de bibliotheek daar op inspeelt. Maar wat ik wél erg vind is dat de leners die andere prioriteiten hebben niet meer mee lijken te tellen. Je kunt je als bibliotheek toch wel op verschillende groepen tegelijk richten? Of vergis ik me daarin?
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik ben bang dat je je inderdaad vergist. Een openbare bibliotheek spreekt tegenwoordig, meen ik, van dood bezit als het boeken betreft die maar zelden worden uitgeleend en die er wat belegen uitzien. Lezers van die boeken zijn dus ook al een beetje dood of minstens akelig buitenissig, wat niet zo erg is, want het zijn er toch maar een paar.
    Dood bezit hebben kost geld (ruimte, onderhoud, catalogisering), dat begrijp ik wel. En geld kun je maar één keer uitgeven.
    Bovendien zorgen al die boeken die er niet fris meer uitzien voor een stoffig imago en dat mag natuurlijk al helemaal niet. Kortom: ik denk dat de openbare bibliotheek het zich momenteel financieel en marketingtechnisch niet kan veroorloven om zich op meerdere groepen tegelijk te richten.
    Vergelijk het met de banken: wie niet internetterig wil bankieren, mag en kan dat (hoelang nog?), maar zal daarvoor wel extra in de buidel moeten tasten. En net als bij de banken zal het menselijk contact steeds zuiniger worden. Maar dat is weer een ander verhaal.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ha Piet,
      Je zult vast gelijk hebben, je weet er meer van dan ik. En inderdaad: geld kun je maar één keer uitgeven. Toch denk ik dat het misschien anders kan, maar dat zal wel een illusie zijn. Misschien wijd ik er nog 's een blogstukje aan.
      Ik heb wel eens gehoord dat de niet-populaire boeken samen voor meer uitleningen zorgen dan de populaire. Maar om hoeveel titels het per categorie gaat weet ik niet, dus misschien zegt het niks.
      Groet, schrvrdzs
      p.s. Drie keer 'misschien' in bovenstaande regels, dat maakt het wel een beetje vaag...

      Verwijderen
  5. Bij precies die regels die jij citeert dacht ik toen ik het las: "hier klinkt Schrvrdzs".
    Als je echt wil weten wat de criteria waren bij de verkiezing van de beste bibliotheek moet je ergens een exemplaar van Bibliotheekblad zien op te duikelen. Daar staat het ongetwijfeld in.

    Ik denk dat je nog maar zo weinig over het nieuwe gebouw in Spijkenisse hebt gehoord omdat heel veel mensen het (stiekem) met je eens zijn maar dat niet durven op te schrijven. Want het is zo'n martelgang geweest, de totstandkoming van dat nieuwe gebouw. En mensen willen het Spijkenissense feestje niet bederven. Valt het je niet op dat je ook nergens jubelverhalen leest? Zoals dat bij de OBA wel was? Waarschijnlijk zijn veel mensen ook opgevoed met de opmerking "als je niks aardigs kunt zeggen hou je je mond maar"....

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ha Tenaanval,
    Ik heb inderdaad nog weinig over de bibliotheek van Spijkenisse gelezen, maar ik lees eigenlijk zelden meer iets over bibliotheken, dus dat was me niet opgevallen. Het lijkt me wel een mooi gebouw, maar ik zou zelf de voorkeur geven aan een eenvoudiger gebouw met een 'luxe' collectie. Maar ja, dan moet je de hele tijd aanvragen van Zoek&boek lopen uit te zoeken voor andere bibliotheken die alles hebben weggegooid. Lijkt me ook geen pretje. Of werkt het zo niet?
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen