WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

zondag 28 mei 2017

Zeg maar dag met je handje – een soort open brief














'Hij draaide zich om en wuifde naar me. Ik wuifde terug. Toen verdween hij in een bocht in de weg.'
Dat zijn de laatste regels van het zesde hoofdstuk van Daantje de Wereldkampioen, een boek van Roald Dahl.

Sinds een half jaar help ik drie meisjes uit groep 6 op een school in een oude stadswijk een beetje met lezen, als een soort leesmoeder. Omdat extra hulp bij het lezen op die school welkom is, proberen we die met een groepje vrijwilligers te geven. Per meisje besteed ik er een half uur per week aan. Dat is weinig en ze steken er vrees ik dan ook niet zoveel van op. Maar zelf heb ik er al veel van geleerd. Over hoe andere mensen leven, over wat meisjes van tien leuk vinden, over de fidget spinner, elke week hoor ik wel wat nieuws. En elke week vind ik het weer leuk. Maar ook ben ik elke week een beetje treurig. Het lezen van die meisjes gaat, gelet op hun 'migratie-achtergrond', eigenlijk helemaal niet zo slecht. Maar als je kijkt naar wat wenselijk is voor hun toekomst, dan gaat het toch echt niet goed. Dan is hoe ze kunnen lezen nog totaal onvoldoende. Zowel technisch als wat begrip betreft, wat natuurlijk met elkaar samenhangt.

Inmiddels weet ik dat ik een woord vooral niet te snel bekend moet veronderstellen en leg ik veel woorden uit. Onlangs bijvoorbeeld bouillon. Uitspreken was een probleem en ze wisten ook niet wat het was. Ook gewone Nederlandse woorden behoeven vaak uitleg. Zoals uitspreiden, twee van hen hadden geen idee wat dat was, de derde dacht dat het betekende dat steeds meer mensen ziek werden, dat begon er op te lijken.

Ik lees ze, als onderdeel van mijn 'lessen' ook elke keer een stukje voor. Momenteel uit 'Daantje de Wereldkampioen', dat misschien een beetje te saai voor ze is, en te ouderwets, maar ik zet toch door, mijn eigen kinderen vonden het ooit tenslotte erg mooi. En wat ze echt leuk vinden, 'Het leven van een Loser' bijvoorbeeld, daar mogen zij mij dan weer uit voorlezen. Vorige week las ik de laatste regels van hoofdstuk zes van Daantje, zie hierboven. Meisje één vroeg: wat is wuifde? Ik vertelde het. Aan meisje twee vroeg ik na het voorlezen: weet je wat wuiven is? Nee, dat wist ze niet. Meisje drie wist het ook niet. En nou is wuiven wel een beetje ouderwets Nederlands, maar dat ze het helemaal niet kenden en ook niet uit het zinsverband konden opmaken, dat verbaasde me toch. Het maakte me nog ongeruster dan ik al was. Wat weten ze nog meer allemaal niet? Hoe beïnvloedt hun beperkte woordenschat wat ze van een les opsteken? Als in een uitleg teveel woorden zitten die ze niet kennen gaat veel langs ze heen. Dan gaat het van kwaad tot erger, kun je wel zeggen. Ik hou m’n hart vast. Goed kunnen lezen is niet het enige in het leven, maar belangrijk is het wel.

Wat is nodig om ervoor te zorgen dat kinderen in groep 6 wél weten wat wuiven betekent? Volgens mij een opvoeding met boeken en verhalen, met voorlezen, met liedjes zingen (Jantje uit Den Haag, die wuifde met zijn handje). Niet alle ouders zien het belang daarvan in, niet alle ouders weten hoe ze dat moeten aanpakken. Waar ik van droom voor die oude stadswijk waar mijn leesmeisjes wonen, is een jeugdbibliotheek. Vol prentenboeken, voorleesboeken, Het leven van een Loser en andere populaire boeken, en Daantje en andere klassiekers. Waar ouders kunnen leren wat geschikte boeken zijn en hoe je moet voorlezen, waar kinderen toneel kunnen spelen en zingen en tekenen en verhaaltjes schrijven, en boeken lenen natuurlijk. Waar je elke week met de klas naar toegaat. En in het weekend met je ouders, of misschien wel alleen of met je vriendinnetje, omdat het vlakbij is. Waar taal en verbeelding aan de macht zijn. Waar lezen iets kan worden dat je voor je plezier doet in plaats van alleen omdat het van de juffrouw moet. Waar laaggeletterdheid bestreden wordt door het te voorkomen.

Weet je wat nou zo jammer is? De wijk waar de meisjes wonen is het Oude Westen van Rotterdam, en daar is al vijf jaar geen bibliotheek meer. En het hoort ook niet bij de plannen van Bibliotheek Rotterdam om er in de nabije toekomst weer een filiaal te openen. Dromen zijn bedrog.
Ik weet niet wie hierover het besluit heeft genomen, maar ik hoop dat hij of zij er nog eens ernstig over wil nadenken of het wel zo'n verstandig besluit was.

(Dit stukje was bedoeld als een soort open brief. Ik zette het eerst op facebook. Delen mag, graag zelfs.)